Top 16 # Xem Nhiều Nhất Cấu Tạo Amidan / 2023 Mới Nhất 12/2022 # Top Like

Amidan là gì là vấn đề được nhiều người bệnh quan tâm. Amidan (tên gọi khác là tuyến hạnh nhân) có tên tiếng anh là Tonsils. Đây là tổ chức lympho lớn nhất của cơ thể nằm tập trung phía dưới niêm mạc hầu và ở ngay 2 bên thành họng.

Cơ quan này là một phần của hệ bạch huyết và có vai trò đặc biệt quan trọng với cơ thể. Mỗi amidan sẽ bao gồm một mô tương tự hạch bạch huyết, được bao phủ bởi một lớp niêm mạc hồng. Các hố đi qua lớp niêm mạc này được gọi là crypts.

Nếu mở miệng rộng, bạn có thể nhìn thấy một phần của amidan, đó là các mô mềm nằm ở hai bên thành họng và ngay sau miệng.

Cấu tạo của amidan

Sau khi giải đáp được vấn đề amidan là gì, hãy tìm hiểu cấu tạo của cơ quan này. Nếu giải phẫu amidan bạn có thể nhận thấy nó có cấu tạo 3 lớp từ phía ngoài vào bên trong, cụ thể:

Biểu mô phủ: nằm trên bề mặt của amidan, giữ vai trò bảo vệ và loại bỏ các tác nhân gây bệnh bám trên bề mặt bộ phận này.

Mô liên kết: bên dưới lớp biểu mô phủ là một lớp mô liên kết mỏng giàu mạch máu có nhiệm vụ nuôi dưỡng amidan

Hạng bạch huyết: nằm ở lớp trong cùng và cũng là bộ phận quan trọng nhất của cơ quan này. Nó có tác dụng tiết ra các kháng thể tự nhiên Immunoglobulin để cơ thể chống lại bệnh tật.

Bên cạnh đó, amidan còn có cấu tạo gồm 4 khối nằm bao quanh cửa hầu và xếp thành vòng kín và có tên khác là vòng bạch huyết quanh hầu:

Amidan vòm (AV)

Amidan vòm là hạch bạch huyết lớn nhất của cơ thể. Nó có khối hình tam giác nằm tại vòm họng và có thể phát triển theo thành sau của họng mũi. Vị trí của amidan vòm là cửa ngõ ra vào của hầu họng và không được bao phủ bởi một lớp biểu mô phía trên. Vì vậy khối amidan rất dễ bị các tác nhân gây hại tấn công.

Amidan vòi

Amidan vòm gồm 2 phần chia đều 2 bên trái – phải quanh lỗ vòi tai và ngay phía dưới vòi Eustache. Đây là khối có rất ít tổ chức lympho, vì vậy nó thường không được chú ý nhiều. Đây là khối có rất ít tổ chức lympho, vì vậy nó thường không được chú ý nhiều.

Amidan khẩu cái

Cấu tạo gồm 2 khối hình ô van có màu hồng với kích thước to nhỏ khác nhau dựa vào độ tuổi. Đây còn là khối amidan lớn nhất trong vòng bạch huyết Waldayer. Khi chiếu đèn vào vòm họng, đây là bộ phận duy nhất của amidan mà chúng ta có thể quan sát trực tiếp bằng mắt thường.

Amidan lưỡi

Bộ phận này có vị trí nằm ở đáy lưỡi và là nơi tập trung ít tế bào lympho nhất nên ít được chú ý trong vòng bạch huyết Waldayer. Vòng Waldayer hình thành trong thai kỳ và phát triển đầy đủ nhất khi trẻ ra đời. Vì vậy khối amidan phát triển nhanh về khối lượng từ 1 – 2 tuổi và đạt đỉnh từ 4 – 7 tuổi, càng trưởng thành sẽ càng teo dần.

Chức năng của amidan

Amidan có tác dụng lớn trong việc duy trì khả năng miễn dịch của cơ thể. Tác dụng chính của bộ phận này là tiết ra các lympho bào và kháng thể (là các protein) để giúp cơ thể xác định và chống lại sự tấn công của vi khuẩn có hại.

Ngoài ra amidan còn chứa các loại tế bào bạch cầu có lợi như:

Tế bào B: giúp sản xuất kháng thể chống lại bệnh cúm, nhiễm trùng, viêm phổi do liên cầu khuẩn và các tình trạng viêm nhiễm khác.

Tế bào T: tiêu diệt tế bào nhiễm virus để giúp cơ thể xây dựng khả năng miễn dịch chống lại một số tác nhân truyền nhiễm.

Trong cấu tạo của amidan, khối amidan vòm được xem là bộ phận nhận diện vi khuẩn và tạo kháng thể để tiêu diệt hại khuẩn xâm nhập nhiều lần.

Những kháng thể được tạo ra tại amidan vòm được nhân lên và phân bố ở các cơ quan trong cơ thể, tuy nhiên nó tập trung nhiều nhất ở vùng mũi họng.

Từ đó, cơ thể sẽ có hệ miễn dịch tại chỗ để chống lại sự tái xâm nhập của vi khuẩn có hại. Vì vậy, amidan đóng vai trò quan trọng trong quá trình ngăn ngừa bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên.

Các bệnh lý amidan thường gặp

Có rất nhiều nguyên nhân khiến cơ thể hư tổn và mắc bệnh lý về amidan. Bạn nên tìm hiểu thật kỹ thông tin về những căn bệnh này để sớm nhận biết và có hướng điều trị kịp thời

Viêm amidan

Viêm amidan là tình trạng khối amidan bị hại khẩn tấn công gây nhiễm trùng, sưng tấy và phì đại. Các triệu chứng điển hình gồm: ho, đau họng, nhai nuốt khó khăn, buồn nôn, mệt mỏi, sốt cao trên 39 độ C . Phía trên amidan xuất hiện mủ dưới dạng đốm trắng. Dựa trên thời gian và triệu chứng, chuyên gia chia bệnh ra làm 2 giai đoạn:

Viêm amidan cấp tính: Tình trạng xuất hiện ở nhiều đối tượng nhưng phổ biến nhất là trẻ em từ 5 – 15 tuổi. Các triệu chứng khởi phát ồ ạt và có thể biến mất trong vài ngày.

Viêm amidan mãn tính: Tình trạng amidan bị nhiễm trùng trong thời gian dài nhưng không được điều trị dứt điểm, tái phát nhiều lần. Bệnh gồm 3 thể: viêm amidan quá phát, viêm amidan hốc mủ và viêm amidan xơ teo.

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm amidan có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và để lại nhiều biến chứng nguy hiểm như: viêm xoang, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm tai giữa, ổ áp xe,… Nghiêm trọng hơn là các tình trạng nhiễm khuẩn huyết, viêm cầu thận, thấp tim,…

Áp xe peritonsillar

Bệnh có tên gọi khác là Quinsy, xảy ra khi khối áp xe phát triển cạnh amidan. Nguyên nhân chủ yếu gây áp xe peritonsillar là do nhiễm khuẩn. Hiện tượng này chỉ phát triển một bên, có thể theo sau một đợt viêm hoặc tự phát sinh. Một bên amidan bị ảnh hưởng sẽ sưng to và có nhiều dấu hiệu bất thường.

Khi khối áp xe bên cạnh amidan ngày càng lớn và hình thành mủ, peritonsillar thường bị đẩy về đường giữa, gây ra đau đớn và mệt mỏi toàn thân. Biện pháp phổ biến để điều trị Quinsy là kháng sinh, tuy nhiên người bệnh nên kết hợp các thủ thuật y tế khác nhằm dẫn lưu mủ ra ngoài.

Ung thư amidan

Ung thư amidan bắt nguồn từ các tế bào trong amidan và xảy ra nhiều nhất ở amidan khẩu cái. Hầu hết các trường hợp đều là ung thư biểu mô tế bào gai, phát sinh từ các mô niêm mạc miệng, ngoài ra còn có thể xuất hiện u lympho amidan (ung thư hệ thống miễn dịch).

Ung thư amidan sẽ gây nguy hiểm tính mạng nếu người bệnh không có biện pháp ngăn chặn kịp thời.

Để bảo vệ amidan tránh khỏi những tổn thương từ hại khuẩn, bạn hãy chú ý:

Đeo khẩu trang và bảo vệ cổ họng cẩn thận khi ra đường.

Không hút thuốc lá, không sử dụng rượu bia, chất kích thích.

Hạn chế đồ ăn cay nóng dễ gây kích ứng đến niêm mạc amidan.

Chăm chỉ tập thể thao, xây dựng chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng.

Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, dùng nước muối loãng súc miệng hằng ngày

Thăm khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện các bệnh lý nguy hiểm.

Amidan là cơ quan nhỏ nằm ở ngay phía sau cổ họng có nhiều chức năng quan trọng đối với cơ thể con người. Những thông tin mà bài viết cung cấp về cấu tạo và chức năng của amidan sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn cơ quan này.

Amidan là gì? Nằm ở đâu?

Amidan là thuật ngữ để chỉ một tổ chức lympho lớn nhất của cơ thể nằm tập trung ở phía dưới niêm mạc hầu, ngay 2 bên thành họng. Chúng chính là một phần của hệ bạch huyết, đóng vai trò rất quan trọng với sức khỏe tổng thể của con người.

Mỗi amidan bao gồm các mô tương tự giống với hạch bạch huyết và được bao phủ bởi một lớp niêm mạc màu hồng. Chạy qua lớp niêm mạc này là các hố, còn được gọi là crypts.

Bạn có thể nhìn thấy một phần của cơ quan này bằng cách mở rộng miệng ra và nhìn vào trong gương. Chúng chính là mô mềm hiện diện ở hai bên thành họng, ngay sau miệng.

Giải phẫu cấu tạo của amidan

Cấu tạo của amidan bao gồm 4 khối chính nằm ở xung quanh cửa hầu, đồng thời xếp thành một vòng bạch huyết kín gọi là vòng Waldayer. Các khối ấy là amidan vòm, amidan vòi, amidan lưỡi và amidan khẩu cái.

Các amidan có cấu tạo bao gồm 3 lớp từ ngoài vào bên trong, cụ thể như sau:

Biểu mô phủ: Là lớp biểu mô nằm ngay phía trên bề mặt của cơ quan này. Biểu mô phủ có chức năng che chắn cũng như bảo vệ và loại bỏ các tác nhân gây hại bám ở trên bề mặt amidan.

Mô liên kết: Nằm liền kề phía bên dưới của lớp biểu mô phủ. Lớp mô liên kết mỏng này có rất nhiều mạch máu giúp nuôi dưỡng amidan.

Hạch bạch huyết: Đây là lớp bên trong cùng, cũng được cho là phần quan trọng nhất. Hạch bạch huyết sẽ giúp tiết ra các Immunoglobulin. Immunoglobulin là các kháng thể tự nhiên có khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh.

1. Amidan vòm

Đây chỉ là một khối có hình tam giác nằm tại vòm họng, có thể phát triển theo thành sau của họng mũi. Amidan vòm cũng chính là hạch bạch huyết lớn nhất của cơ thể.

Nó nằm ở vị trí cửa ngõ ra vào của hầu họng và không được bảo phủ bởi một lớp biểu mô phía trên. Chính vì thế mà khối amidan này rất dễ bị các tác nhân gây hại tấn công.

2. Amidan vòi

Đây là khối amidan có ít tổ chức lympho nhất và rất khi được chú ý tới khi nhắc đến amidan. Nó gồm 2 phần chia đều cho 2 bên trái – phải ở quanh lỗ vòi tai và ngay dưới vòi Eustache.

3. Amidan khẩu cái

Bao gồm 2 khối hình ô van có màu hồng với kích thước to nhỏ khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi. Đây cũng chính là amidan lớn nhất ở trong vòng bạch huyết Waldayer. Đồng thời cũng chính là phần duy nhất của amidan mà bạn có thể quan sát trực tiếp bằng mắt thường khi dùng đèn soi.

Amidan khẩu cáu bao gồm 2 trụ chính là trụ trước và trụ sau. Bề mặt của nó gồm nhiều hốc sâu, được bao phủ bởi 1 lớp biểu mô ở phía trên.

4. Amidan lưỡi

Nó chỉ có 1 khối duy nhất, nằm ngay đáy lưỡi. Tương tự như amidan vòi, đây cũng là noi tập trung rất ít các tế bào lympho nên thường ít được chú ý trong vòng bạch huyết Waldayer.

Tác dụng của Amidan

Amidan mặc dù là cơ quan nhỏ nhưng lại đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì khả năng miễn dịch. Chức năng chính của amidan là tiết ra các lympho bào và kháng thể giúp cơ thể chống lại sự tấn công của các tác nhân gây hại.

Amidan có chứa tế bào B – đây là một loại tế bào bạch cầu có chức năng chống lại nhiễm trùng. Nó cũng giúp sản xuất ra các kháng thể để chống lại bệnh cúm, viêm phổi do liên cầu khuẩn, bại liệt và các bệnh nhiễm trùng khác. Kháng thể là protein sẽ giúp cơ thể có thể xác định, đồng thời tấn công các tác nhân gây hại.

Ngoài ra, amidan cũng chứa một số loại tế bào T. Đây là các loại tế bào bạch cầu có khả năng tiêu diệt các tế bào bị nhiễm virus. Từ đó sẽ giúp cơ thể xây dựng được khả năng miễn dịch với một số tác nhân truyền nhiễm.

Khối amidan vòm được cho là có chức năng chính trong việc nhận diện vi khuẩn, đồng thời tạo kháng thể để tiêu diệt vi khuẩn trong trường hợp chúng tái xâm nhập.

Kháng thể được tạo ra tại amidan vòm sẽ được nhân lê và đưa đi khắp nơi, tuy nhiên tập trung nhiều nhất là ở vùng mũi họng. Điều này giúp tạo miễn dịch tại chỗ để chống lại sự tái nhiễm của vi khuẩn.

Có thể thấy rằng, amidan đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng ở đường hô hấp trên.

Vấn đề bệnh lý thường gặp ở amidan

1. Viêm amidan

Viêm amidan là tình trạng các khối amidan bị phản ứng viêm tấn công gây sưng, phì đại, thường là do nhiễm trùng gây ra. Đau họng là một trong những triệu chứng đặc trưng nhất của bệnh lý này.

Ngoài ra, bạn còn có thể gặp các biểu hiện khác đi kèm như:

Bên cạnh đó, mủ có thể xuất hiện dưới dạng các đốm trắng ở phía trên amidan mở rộng. Các triệu chứng thường sẽ trở nên tồi tệ hơn sau khoảng 2 – 3 ngày và sau đó sẽ từ từ biến mất, thường trong vòng 1 tuần. Bệnh viêm amidan nếu không can thiệp sớm cũng có thể sẽ phát sinh các biến chứng nguy hiểm.

2. Áp xe peritonsillar

Hay còn được gọi với tên khác là Quinsy. Đây là một tình trạng không phổ biến xuất hiện khi có khối áp xe phát triển bên cạnh amidan, thường là do nhiễm khuẩn.

Tình trạng này thường chỉ phát triển một bên, có thể theo sau một đợt viêm nhưng trong nhiều trường hợp có thể tự phát sinh. Amidan ở bên bị ảnh hưởng thường sẽ sưng to lên và có nhiều bất thường.

Quinsy thường sẽ bị đẩy về đường giữa khi khối áp xe bên cạnh amidan ngày càng lớn kên và có mủ hình thành. Tình trạng này thường rất đau đớn và gây mệt mỏi toàn thân. Thông thường, Quinsy sẽ được điều trị bằng kháng sinh, tuy nhiên cần kết hợp dẫn lưu mủ ra ngoài bằng các thủ thuật y tế khác.

3. Ung thư amidan

Mặc dù không phải là một loại ung thư thường gặp nhưng bạn hãy cẩn trọng với tình trạng này. Bởi nó có thể đe dọa đến cả tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời và đúng cách. Ung thư amidan thường phổ biến hơn ở những người uống nhiều rượu hay thường xuyên hút thuốc.

Bảo vệ amidan khỏi sự tấn công của tác nhân gây hại

Để tránh những bệnh về amidan khởi phát, bạn cần chú ý đến một số vấn đề sau đây:

Tránh hút thuốc lá, sử dụng rượu bia, chất kích thích. Đồng thời giảm ăn các loại đồ ăn cay nóng, dễ kích ứng niêm mạc amidan.

Chú ý đeo khẩu trang, che chắn và bảo vệ cổ họng cẩn thận khi ra đường.

Giữ gìn vệ sinh răng miệng sạch sẽ, nên dùng nước muối loãng để súc miệng hằng ngày. Điều này sẽ giúp loại bỏ các loại vi khuẩn gây hại trú ngụ trong vòm họng hiệu quả.

Tăng cường đề kháng cho cơ thể bằng cách cân bằng chế độ dinh dưỡng. Nên chú trọng đến việc bổ sung nhiều vitamin C từ các nhóm thực phẩm lành mạnh.

Thăm khám, kiểm tra răng miệng và tai mũi họng định kỳ.

Amidan là cơ quan nằm trong vòm họng có vai trò rất quan trọng giúp bảo vệ hệ hô hấp và đường tiêu hóa. Cần chú ý chăm sóc tốt để tránh các tác nhân gây hại tấn công và gây bệnh ở amidan.

Amidan là tổ chức các tế bào lympho hay còn gọi là tế bào bạch huyết. Các tế bào này nằm ở phí dưới của lớp niêm mạc họng tạo thành 2 mô lớn ở 2 bên thành họng và 1 vòng bạch huyết quanh vòm họng.

Amidan chia nhỏ thành:

Amidan khẩu cái: là 2 mô bên trái và bên phải của vòm họng

Amidan vòm: hình vòng cung theo vòm họng

Amidan lưỡi: nằm ở dưới đáy lưỡi

Amidan vòi: nằm ở bên phải và bên trái quanh lỗ vòi tai

Cấu tạo của Amidan

Amidan có cấu tạo bởi các biểu mô liên kết và các biểu mô phủ. Trong một amidan lại có chứa các amidan nhỏ như: amidan khẩu cái 2 bên vòng họng, 2 amidan vòi, amidan lưỡi và amidan vòm.

Cấu tạo của amidan khẩu cái

Đây là amidan có tổ chức lympho lớn, gồm các khối mô màu đỏ hồng ở 2 bên phải và trái của vòm họng. Amidan khẩu cái nằm trong hốc của amidan và có lớp bao bọc nhằm phân cách với các cơ quan khác trong họng.

Khi quan sát chúng ta có thể thấy được phía bên trong và phía dưới của hốc amidan. Các khe của amidan khẩu cái được che phủ bằng lớp biểu bì. Đây còn là nơi diễn ra miễn dịch của amidan.

Cấu tạo amidan vòm

Amidan vòm nằm ở thành sau của vòm mũi, họng và trong lớp niêm mạc. Amidan vòm là nơi tập trung các tế bào lympho có khả năng tạo ra các kháng thể giúp chống lại các vi khuẩn, virus gây bệnh qua ngã mũi hầu.

Khi quan sát bằng mắt thường, chúng ta sẽ rất khó thấy amidan vòm do vị trí cấu tạo của nó khá đặt biệt.

Độ dày của amidan vòm khoảng 2 milimet nên sẽ không làm cản trở quá trình hít thở. Ngoài ra, nhờ vào các nếp nhăn nên amidan vòm có diện tích tiếp xúc khá rộng. Chúng có thể tiêu diệt vi khuẩn khi xâm nhập hoặc tái xâm nhập cơ thể.

Khi hít thở, không khí tiếp xúc trực tiếp với amidan vòm rồi mới qua phổi. Vì thế, nơi đây được xem như là màn lọc các vi khuẩn từ không khí và tiêu diệt chúng tại amidan vòm bằng các tế bào bạch cầu.

Cấu tạo amidan lưỡi

Amidan lưỡi được cấu thành bởi các lympho dưới đáy lưỡi, cấu tạo này được từ 6-9 mô lympho liên kết với nhau. Bên cạnh đó, amidan lưỡi và amidan họng có mối liên kết với nhau, cho nên khi bị viêm amidan lưỡi có thể sẽ dẫn đến viêm amidan họng.

Cấu tạo amidan vòi

Amidan vòi là tổ chức có ít lympho nhất cũng rất ít được nhắc tới vì nó không bị tác động trực tiếp từ các nguyên nhân gây bệnh và cũng không có chức năng quan trọng như các amidan còn lại. Amidan vòi nằm ở bên phải và bên trái ở quanh vòi tai.

Các chức năng của amidan

Mỗi một bộ phận, cơ quan trên cơ thể đều có chức năng và nhiệm vụ riêng để bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Amidan tuy là bộ phận nhỏ trong hệ hô hấp nhưng lại có chức năng vô cùng quan trọng, đây được xem như là rào chắn đầu tiên của hệ miễn dịch bên trong cơ thể.

Amidan có nhiệm vụ sản sinh ra các miễn dịch bằng cách tạo ra các lympho và kháng thể. Giúp cơ thể chống lại các vi khuẩn, virus lây nhiễm qua đường hô hấp.

Bên cạnh đó, amidan cũng sinh ra một kháng thể có tên là IgG, đây là kháng thể vô cùng quan trọng trong hệ miễn dịch. Vì thế, nên trước khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể sẽ bị amidan tiêu diệt. Kháng thể sẽ hình thành ở amidan vòm được nhân lên gấp đôi và đưa đến các cơ quan khác, tuy nhiên tập trung nhiều nhất ở mũi và họng. Điều này giúp ngăn chặn sự trở lại của các vi khuẩn gây bệnh.

Ngoài ra, amidan còn chứa các tế bào B và T là các tế bào bạch cầu nhiệm vụ chính của chúng là chống lại các tình trạng nhiễm trùng, sản sinh ra các kháng khuẩn chống lại các bệnh như cúm, viêm phổi,…

Amidan có dễ bị viêm không?

Chính vì là rào chắn trực tiếp chống lại các vi khuẩn, virus gây bệnh nên amidan rất dễ bị viêm nhiễm. Tình trạng viêm nhiễm có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng hay gặp nhất ở trẻ em do kháng thể và quá trình sinh hoạt không hợp lý.

Viêm amidan là dấu hiệu nhận biết các amidan đang bị tổn thương do vi khuẩn xâm nhập. Tình trạng này khiến các amidan bị sưng đỏ, đau rát, ảnh hưởng đến quá trình ăn uống và sinh hoạt của người bệnh.

Nguyên nhân dẫn đến viêm amidan

Cấu trúc của amidan có các khe, hốc nên đây được xem là nơi trú ẩn của các vi khuẩn gây bệnh. Ở đây, các vi khuẩn, virus sẽ hình thành các ổ gây viêm nhiễm amidan.

Viêm amidan rất khó điều trị tận gốc, tình trạng viêm nhiễm lặp lại nhiều lần sẽ gây ra viêm amidan mãn tính và dẫn đến các biến chứng nguy hiểm khác.

Các hạch bạch huyết phát triển mạnh, khi quá phát sẽ tạo điều kiện gây viêm amidan.

Amidan có nhiệm vụ sản sinh ra các kháng thể để tiêu diệt vi khuẩn. Nếu bạn không cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết thì lúc này amidan sẽ không đủ kháng thể để chống lại vi khuẩn gây bệnh nên dẫn đến bị viêm nhiễm.

Môi trường ô nhiễm, khói bụi, hóa chất là những tác nhân gây viêm amidan vì lượng vi khuẩn mà chúng ta hít phải quá tải để amidan tiêu diệt nên dẫn tới viêm amidan.

Ngoài ra, vệ sinh răng miệng chưa đúng cách hay thay đổi thời tiết cũng dẫn đến tình trạng amidan bị viêm nhiễm.

Các dạng viêm amidan và dấu hiệu nhận biết

Viêm amidan có 2 dạng thường gặp là viêm amidan cấp tính và viêm amidan mãn tính. Ở mỗi dạng sẽ có những dấu hiệu nhận biết khác nhau. Người bệnh có thể dựa vào dấu hiệu để đi khám và điều trị.

Viêm amidan cấp tính

Viêm amidan cấp tính là tình trạng viêm amidan mới khởi phát. Viêm amidan cấp tính thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh về đường hô hấp.

Dấu hiệu nhận biết viêm amidan mãn tính

Sốt cao trên 39 độ C

Quan sát sẽ thấy 2 bên amidan khẩu cái sưng đỏ

Trong họng luôn cảm giác có dị vật, nuốt thức ăn hay nước bọt có cảm giác đau buốt

Cơ thể mệt mỏi, khô môi, lưỡi đóng các lớp trắng, chán ăn,…

Viêm amidan cấp tính có thể lây sang các cơ quan khác như thanh quản, khí quản gây đau rát, dịch đờm và ho

Viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính là tình trạng viêm amidan cấp tính lặp lại nhiều lần. Tùy vào mức độ nặng hay nhẹ của bệnh mà amidan mãn tính có dạng: viêm amidan hốc mủ, viêm amidan quá phát và viêm amidan xơ teo. Người bệnh nếu không điều trị sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe và công việc.

Dấu hiệu nhận biết viêm amidan mãn tính

Sốt chủ yếu vào ban đêm và sáng sớm

Có thể ho khan hoặc ho có đờm

Hơi thở có mùi hôi khó chịu gây ảnh hưởng đến giao tiếp của người bệnh

Cảm giác có dị vật ở cổ họng, đau rát khi nuốt đôi khi đau lan cả vùng tai

Cơ thể gầy yếu, thể trạng kém,…

Các biểu hiện này lặp lại nhiều lần và không có dấu hiệu giảm.

Có nên cắt amidan khi bị viêm

Theo nhiều người cho rằng viêm amidan thường dễ mắc phải và lặp lại nhiều lần nên cách duy nhất để khỏi hẳn là cắt amidan. Vậy câu hỏi đặt ra là có nên cắt amidan khi bị viêm không? Ưu điểm và hạn chế khi cắt bỏ amidan.

Ưu điểm:

Việc cắt bỏ amidan viêm sẽ loại bỏ các tổ vi khuẩn gây viêm nhiễm, đồng thời đẩy lùi những nguy cơ biến chứng từ viêm amidan.

Cắt bỏ amidan sẽ giảm được tình trạng tái nhiễm, lúc này người bệnh không phải uống các loại thuốc kháng sinh điều trị, giảm tình trạng nhờn thuốc, thuốc không có tác dụng.

Sau khi cắt amidan sẽ chấm dứt tình trạng bệnh tái phát giúp người bệnh cảm thấy thoải mái, dễ chịu không còn bị đau họng hay vướng cổ họng.

Hạn chế:

Cắt bỏ amidan có thể gây nhiễm trùng trong quá trình phẫu thuật.

Sau vài năm sẽ bị viêm nhiễm nặng hơn.

Biến chứng trong quá trình phẫu thuật: tử vong do mất máu nhiều, sốc thuốc,…

Đối với trẻ em việc cắt amidan tác động gây ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ , gây sợ hãi, lo lắng, nên cần phải suy nghĩ kỹ và cân nhắc lựa chọn phương pháp phù hợp cho trẻ.

Mỗi bộ phận trên cơ thể đều có chức năng riêng mục đích chung giúp bảo vệ cơ thể tránh khỏi những tác nhân gây bệnh. Vì vậy nên khi loại bỏ 1 bộ phận nào đó sẽ gây ảnh hưởng đến các cơ quan khác và amidan cũng vậy. Cần phải suy nghĩ thật kỹ. Đặc biệt, phải theo sự hướng dẫn và điều trị của các y bác sĩ. Tốt nhất, khi phát hiện bệnh nên điều trị kịp thời để tránh viêm amidan nặng và phải cắt bỏ.

Các trường hợp nên cắt amidan

Một số trường hợp cần cắt amidan như:

Viêm amidan bị tái lại nhiều lần dù dùng các phương pháp điều trị theo sự hướng dẫn của các y bác sĩ. Số lần tái phát trên 3 lần mỗi năm. Mỗi lần viêm trên 6 tuần không có dấu hiệu giảm dù đi điều trị.

Gây biến chứng sang các cơ quan lân cận như viêm xoang, viêm mũi, viêm tai giữa, viêm cầu thận, suy tim,…

Có dấu hiệu bị ung thư amidan

Amidan sưng to, đau rát, gây cản trở quá trình hô hấp của người bệnh, như ngáy khi ngủ, ngừng thở lúc ngủ,…làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Chứa nhiều chất dịch tiết gây hôi miệng từ các hốc amidan, hay có dấu hiệu ác tính.

Lưu ý một số trường hợp không cắt amidan

Phụ nữ có thai, phụ nữ đang trong thời kỳ kinh nguyệt.

Người bị thiếu máu, máu đông.

Trẻ em dưới 5 tuổi.

Amidan là tổ chức bạch huyết nằm ở trung tâm bốn phía hầu họng. Vai trò của amidan được ví như cửa ngõ quan trọng bảo vệ đường hô hấp. Amidan bình thường và amidan khi bị viêm có biểu hiện khác nhau. Đặc trưng nhất là bạn có thể cảm nhận được sự sưng phù của amidan khi bộ phận này bị viêm nhiễm.

Cấu tạo amidan bình thường như thế nào?

Amidan trong y học còn được gọi là tuyến hạnh nhân. Các amidan này sẽ nằm vây quanh cửa hầu và tạo thành cấu trúc vòng kín gọi là vòng bạch huyết quanh hầu (vòng Waldayer). Vòng Waldeyer là nơi tiếp nhận tất cả vi trùng từ mũi, miệng.

Đây là một tổ chức lympho lớn nhất của cơ thể, chúng nằm tập trung tại khu vực niêm mạc hầu. Các lympho này tụ tập lại thành đám hai bên phía vòm họng, bao gồm các hạch bạch huyết Waldayer. Amidan bao gồm 6 khối bao quanh khu vực cửa hầu và xếp thành một vòng kín gọi là vòng bạch huyết. Cụ thể 6 khối này gồm có: Amidan vòm (VA), Amidan vòi, Amidan khẩu cái (amidan) và Amidan lưỡi.

Theo cấu trúc cơ thể, amidan khẩu cái là khối lớn nhất, nằm ở hai bên thành họng và chúng ta có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Do vị trí của amidan khẩu cái nằm bao phủ trọng các khối còn lại nên đây cũng là khu vực dễ bị viêm nhất. Nếu như quan sát bằng mắt thường, bạn có thể thể dễ dàng thấy được một phần của amidan này nhô ra khỏi trung tâm của cổ họng.

Amidan vòm chỉ có 1 khối hình tam giác nằm ở khu vực vòm họng và chúng phát triển theo thành sau họng mũi. Đây được xem là hạch huyết lớn nhất trong các cấu trúc hạch bạch huyết của cơ thể. Amidan vòm là một trong những cấu trúc amidan lớn tại hầu họng.

Amidan vòm bình thường sẽ dày khoảng 2mm nhưng chúng không làm đường thở. Ngược lại diện tích tiếp xúc của amidan vòi rất rộng nhờ khả năng xếp thành nhiều nếp. Vai trò chính của amidan vòm là nhận diện vi khuẩn, sau đó tạo kháng thể và tiêu diệt vi khuẩn khi các khuẩn này tái xâm nhập vào đường hô hấp.

Vì lý do này mà Amidan vòm là cơ quan đầu tiên tiếp nhận tổn thương nếu các vi khuẩn, virus tấn công qua đường họng, hoặc hô hấp. Amidan vòm được hình thành từ tháng thứ 3 đến tháng thứ 7 trong thai kỳ và phát triển đầy đủ khi trẻ sơ sinh chào đời.

Mặc dù vậy, tổ chức amidan vòm là nơi cư trú của vi khuẩn ngay từ tuần lễ đầu tiên em bé chào đời. Amidan vòm phát triển lớn theo chu kỳ phát triển của trẻ. Khi cấu trúc amidan vòm hoàn thiện ở giai đoạn 6 – 7 tuổi, các hạch bạch huyết đã có thể tạo ra miễn dịch chống lại vi khuẩn, virus chống lại các dị nguyên từ không khí, thức ăn và mầm bệnh từ bên ngoài. Amidan vòm thường thoái triển dần và trước dậy thì chúng sẽ teo nhỏ lại.

Amidan vòi có tên gọi khác là Gelach, đây là một tổ chức chức lympho nhỏ. Cấu tạo amidan vòi gồm 2 amidan nằm ở khu vực hai bên phải và trái quanh lỗ vòi tai. Tổ hợp amidan vòi nằm ngay dưới vòi Eustache. Đây là khối amidan có ít tổ chức Lympho nhất và ít có nguy cơ mắc bệnh nhất khi nhắc đến bệnh ở amidan.

Amidan khẩu cái gồm 2 amidan hình ô van màu hồng. Cấu trúc khối amidan khẩu cái có kích thước to nhỏ tùy vào độ tuổi của từng người. Amidan bình thường sẽ có cấu tạo amidan khẩu cái nằm ở hai bên phải và trái, phía trong hố amidan của thành bên họng.

Thực tế amidan khẩu cái là cấu trúc lớn nhất trong vòng bạch huyết Waldayer. Cấu tạo của amidan khẩu cái không có kích thước chuẩn, và cơ quan này cũng dễ bị ảnh hưởng ban đầu nếu có mầm bệnh xâm nhập . Bạn có thể quan sát amidan khẩu cái bằng mắt thường khi sử dụng đèn soi.

Cấu tạo của amidan khẩu cái được nâng đỡ bằng 2 trụ là trụ trước và trụ sau. Bề mặt amidan có nhiều hốc sâu và được bao phút bởi biểu mô phủ phía trên. Amidan khẩu cái chính là nơi giữ nhiệm vụ chính của amidan – cung cấp các miễn dịch cho cơ thể. Bệnh viêm amidan thực chất chính là tình trạng viêm nhiễm tại amidan khẩu cái.

Trong nghiên cứu phẫu thuật cắt lớp. Các amidan có cấu tạo gồm ba lớp từ ngoài vào trong như sau:

Biểu mô phủ : Đây là phần biểu mô nằm ở bề mặt bao phủ của amidan. Tương tự như vai trò của lớp da, biểu mô phủ che chắn, bảo vệ và đồng thời loại bỏ các vi trùng, vi khuẩn bám trên bề mặt amidan.

Mô liên kết: Đây là vị trí nằm phía bên dưới lớp biểu mô phủ, cấu tạo tương tự như một lớp mô liên kết mỏng giàu mạch máu có vai trò nuôi dưỡng amidan.

Hạch bạch huyết: Là nhiều tổ hợp bạch huyết nằm trong nhân amidan. Hạch bạch huyết nắm giữ vai trò chủ chốt của amidan giúp chúng tiết ra các Immunoglobulin. Đây là những kháng thể tự nhiên và được so sánh như các “chiến binh” tự nhiên chống lại mầm bệnh xâm nhập.

Chức năng của amidan bình thường là gì?

Vai trò của amidan là cung cấp các thụ thể miễn dịch có lợi bảo vệ cơ thể. Khi ở trạng thái bình thường, các amidan được so sánh như là cửa ngõ quan trọng của hệ hô hấp và là tuyến phòng vệ quan trọng trong hệ thống các cấu trúc lympho cung cấp hệ miễn dịch trong cơ thể. Amidan sẽ bảo vệ những cơ quan hầu họng khác trước tác nhân gây bệnh đường hô hấp (vi khuẩn, virus…). Tuy nhiên khi amidan bị viêm thì các lympho sẽ sưng to và làm nhiệm vụ che chắn các vi khuẩn này không xâm lấn sâu thêm vào trong cơ thể.

Cấu trúc của amidan bình thường chặt chẽ và giữ vai trò quan trọng trong hệ thống hô hấp, hầu họng. Vì thế, nếu amidan bị viêm thì cơ thể bạn sẽ không được bảo vệ khỏi các xâm nhập từ bên ngoài, ngược lại nơi đây sẽ trở thành khu vực lưu trú của vi trùng, lan truyền các bệnh lý nhiễm trùng ở phổi, tai, khớp, ruột,…

Bằng mắt thường thì khó có thể nhìn thấy amidan vòm và amidan khẩu cái, nhưng bạn phải dùng đến dụng cụ chuyên dụng để quan sát vị trí amidan. Chúng có thể phát triển phình to hơn so với thông thường nhờ khả năng xếp thành nhiều nếp. Các amidan bạn có thể nhìn thấy bằng mắt thường cũng là những amidan dễ bị viêm nhất. Chúng vừa giữ trọng trách nhận diện vi khuẩn, tạo kháng thể và đồng thời tiêu diệt vi khuẩn khi chúng tái xâm nhập.

Dấu hiệu nhận biết amidan bị viêm

Dấu hiệu viêm amidan ở người trưởng thành

Amidan bình thường không dễ dàng nhận thấy bằng mắt thường, tuy nhiên với những amidan bị viêm sẽ sưng to và bạn có thể cảm nhận được sự sưng phù và khó thở. Viêm amidan thường bị nhầm lẫn với viêm họng thông thường. Cụ thể bạn có thể nhận biết các dấu hiệu như sau:

Khàn giọng, sưng đau cổ họng

Tình trạng khàn giọng xảy ra ở giai đoạn muộn khi amidan bị viêm. Trong đó, hiện tượng tắc nghẽn cuống họng do tình trạng viêm amidan sẽ ảnh hưởng đến thanh quản của bạn, âm thanh phát ra bị chặn lại bởi amidan sưng to. Điều này khiến cho giọng nói của bạn bị khàn và tắc nghẽn hoàn toàn. Hầu hết những người bị viêm amidan đều có triệu chứng mất giọng, biến đổi giọng nói, đồng thời gặp khó khăn khi nuốt thức ăn.

Do amidan là khu vực trung tâm của cửa ngõ hầu họng nên khi amidan viêm thì các virus và vi khuẩn cũng có điều kiện xâm nhập đến các khu vực ống tai hoặc ống mũi. Đau tai là một trong những triệu chứng phổ biến của bệnh viêm amidan ở giai đoạn nặng. Những triệu chứng thường gặp là tình trạng ù tai, giảm thính lực và buốt tai, đôi khi tai bạn cũng có thể tiết dịch kèm theo.

Một trong những triệu chứng điển hình của viêm amidan là viêm họng. Do ảnh hưởng từ các vi khuẩn, virus tấn công mà hệ thống các amidan sẽ nhanh chóng giải phóng miễn dịch, cùng dịch nhầy tích tụ ở họng. Bạn sẽ có những dấu hiệu như đỏ và đau rát họng, khó thở, khản giọng, và nặng nhất là ở mức độ viêm amidan cấp tính.

Xuất hiện đốm trắng trên amidan

Ngoài ra nếu nhìn bằng mắt thường, khi viêm amidan bạn sẽ nhận thấy các đốm, mảng trắng nằm rải rác tại bề mặt amidan. Đây được xem là tiến triển nghiêm trọng hơn so với viêm nhiễm thông thường – amidan hốc mủ khiến người bệnh đau họng và mất giọng nghiêm trọng. Kèm theo đó là các tụ mủ hình thành khiến hơi thở của người bệnh rất hôi.

Sốt cao là một trong những dấu hiệu đặc trưng của bệnh viêm amidan. Thông thường, cơn sốt do amidan gây ra thường cao trên 38 độ C và người bệnh sẽ bị sốt đột ngột, điều này được cho là bởi phản ứng kháng viêm bình thường của cơ thể. Tình trạng sốt cao có thể kéo dài 3-5 ngày tùy cơ địa và thể trạng mỗi người.

Tình trạng hôi miệng xảy ra khi số lượng vi khuẩn phát sinh ở amidan ngày càng lớn. Tình trạng này vẫn xảy ra ngay cả khi bệnh nhân có thường xuyên súc miệng, vệ sinh miệng bằng dung dịch hoặc nước muối. Kèm theo tình trạng hôi miệng, bệnh nhân có thể xuất hiện cảm giác buồn nôn, khó nuốt thức ăn.

Viêm amidan cũng khiến bạn có cảm giác khát nước liên tục, và cho dù bạn có uống nhiều nước đi nữa nhưng vẫn có cảm giác khát. Nguyên nhân là vì khi bạn bị viêm amidan, cơ thể mất cân bằng điện giải và lượng nước uống bị thất thoát đáng kể. Do thiếu nước mà vùng lưỡi và khoang miệng của người bệnh sẽ bị khô rát, khiến cơ thế khát nước tự nhiên xuất hiện đáp ứng cơn khát.

Dấu hiệu viêm amidan ở trẻ nhỏ

Ở trẻ nhỏ, những dấu hiệu viêm amidan không có biểu hiện rõ hơn ở người lớn và phụ huynh thường nhầm lẫn triệu chứng này với cảm cúm hoặc viêm họng thông thường. Điều này có thể sẽ rất nguy hiểm vì biến chứng viêm amidan ở trẻ nhỏ có thể tiến triển xấu và ảnh hưởng đến tai – mũi – họng của bé. Phụ huynh nhận biết cụ thể qua các biểu hiện sau:

Trẻ bị chảy nước mũi, ho, đau họng và nhức đầu

Tình trạng đau họng, khóc khản giọng kéo dài hơn 2 ngày

Khó nuốt thức ăn, thường có biểu hiện buồn nôn và nôn.

Cơ thể suy nhược, mệt mỏi, sốt cao và uể oải.

Đau bụng, khó thở…

Khi nào cần cắt amidan?

Không phải mọi trường hợp viêm amidan đều được khuyến khích cắt amidan. Do cơ quan này đóng vai trò quan trọng trong cơ chế phòng bệnh, nên việc điều trị bảo tồn luôn được ưu tiên. Cắt amidan là cách điều trị cuối cùng nhưng mang lại hiệu quả nhất được đưa ra nếu bệnh nhân không đáp ứng điều trị với các hình thức khác. Cụ thể, phẫu thuật cắt amidan được khuyến khích cho:

Người bị viêm amidan sưng to gây bít tắc đường thở, cản trở ăn uống và hô hấp.

Có dấu hiệu nghi ngờ ung thư amidan hoặc tái phát viêm thường xuyên.

Người thường bị viêm amidan tái phát cấp từ 6 lần/năm liên tiếp.

Trường hợp viêm amidan tái phát cấp do liên cầu trùng kèm van tim hậu thấp.

Viêm amidan nguy cơ biến chứng ở người lớn hoặc ở trẻ nhỏ có tiền sử bị sốt cao co giật.

Người bị viêm amidan mạn tính hoặc viêm amidan tái phát từ mầm bệnh liên cầu trùng và không đáp ứng với thuốc điều trị.

Viêm amidan kéo dài hơn 5 – 7 ngày, ổ sưng viêm vẫn gây viêm họng, đau họng và hơi thở có mùi hôi.

Người bị viêm amidan hốc mủ và từng phải nhập viện trước đó.

Nguy cơ biến chứng từ viêm amidan thành viêm cầu thận hoặc nhiễm trùng gây mưng mủ hạch cổ.

Nếu nằm trong nhóm đối tượng trên, bạn nên thực hiện phẫu thuật cắt bỏ amidan để phòng tránh các nguy cơ xảy ra. Người bệnh cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám để được cắt amidan bởi các bác sĩ giàu kinh nghiệm. Mặc dù cắt amidan là tiểu phẫu đơn giản nhưng nếu không đảm bảo quy trình thực hiện, cũng như chất lượng vệ sinh phòng khám cũng sẽ để lại biến chứng sau phẫu thuật.

Cách phòng tránh viêm amidan

Viêm amidan gây khó chịu và ảnh hưởng đến ăn uống, hô hấp. Bệnh thường phát sinh từ các dị nguyên, virus, vi khuẩn nên bạn hoàn toàn có thể chủ động phòng tránh yếu tố nguy cơ. Để căn bệnh nhiễm trùng thường gặp này không xảy ra, bạn nên thực hiện:

Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ, súc miệng bằng nước muối loãng hoặc nước súc miệng để loại bỏ các vi khuẩn cư trú trong vòm họng một cách hiệu quả.

Hạn chế ra đường trong thời gian bệnh dịch, che chắn mũi họng trong giờ cao điểm để ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập và gây bệnh viêm họng, viêm amidan…

Thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ, kiểm tra răng miệng, tai mũi họng 3 tháng/lần.

Tăng cường hoạt động miễn dịch của cơ thể để chủ động phòng bệnh trước sự tấn công của virus và vi khuẩn gây bệnh.

Bạn nên bổ sung nhiều vitamin C với các thực phẩm giàu dinh dưỡng khác, đồng thời luyện tập thể dục thể thao đều đặn.

Không hút thuốc lá, không lạm dụng bia rượu, hạn chế ăn đồ cay nóng, thực phẩm lạnh tránh những kích thích đến amidan.

Hi vọng những thông tin trong bài viết đã giúp bạn đọc có hình dung rõ về vai trò cũng như cấu tạo amidan bình thường. Amidan là cửa ngõ bảo vệ và trung tâm cung cấp miễn dịch có lợi bảo vệ cơ thể. Vì thế bạn nên duy trì lối sống và sinh hoạt khoa học để hạn chế tốt nhất những tổn thương ở bộ phận này.